نگاهی به مستند« به درون ورطه»

فیلمسازی همیشه برای ورنر هرتزوگ پیشه مرگ و زندگی بوده است. این فیلمساز 69 ساله هنگام ساخت «فیتزکارالدو» در سال 1982 لااقل پنج بار در آستانه مرگ قرار گرفت که این فیلم تازه یکی از فیلم‌های کارنامه 40 ساله فیلمسازی او به شمار می‌آید. وقتی شما در آغاز مصاحبه‌ای از هرتزوگ می‌پرسید «چه خبر؟» و او پاسخ می‌دهد «هنوز زنده‌ام»، این تنها یک خودشیرینی نیست، بلکه دستاورد کاری این فیلمساز است. تقلا برای بقا در این دنیای دیوانه همواره تم برجسته کارهای هرتزوگ بوده است و در آخرین کار او یعنی مستند «به درون ورطه» این موضوع از همیشه حیاتی‌تر است. هرتزوگ برای ساخت این مستند به تگزاس سفر کرده تا بتواند با بازماندگان جنایتی هولناک مصاحبه کند. او با خانواده قربانیان، کشیش‌ها و حتی قاتلان محکوم‌شده صحبت می‌کند که یکی از آنها به نام مایکل پِری قرار است تنها هشت روز پس از این مصاحبه اعدام شود. موضوع اصلی مستند که همانا محکوم شدن به مرگ در پی یک جنایت بیهوده است خود به خود موضوعی تاریک است. اما هرتزوگ خرده‌داستان‌هایی را همچون پودری که روی کیک می‌پاشند روی این داستان غم‌انگیز می‌پاشد تا روزنه‌هایی از امید پدید بیاورد: زنی که عاشق یکی از محکومان می‌شود و مامور اعدامی که به دلیل افسردگی مفرط پس از سال‌ها شغلش را رها می‌کند. به این ترتیب بیهوده نیست اگر هرتزوگ عنوان فرعی فیلمش را می‌گذارد: «یک داستان از زندگی، یک داستان از مرگ.»

گذر از رنجها

داستان «دنیا» داستان دختری است از طبقه روستایی که در دوران خفقان رضاخان و پهلوی دوم متحمل مرارت های بسیاری می شود. همه  به او ظلم می‌کنند. 1318 تا 1357 مقطعی از تاریخ پرفراز و نشیب ایران است. «گذر از رنجها» روایتگر این سالهاست.  «گذر از رنجها» اتفاقا عنوان رمان سه جلدی از الکسی تولستوی است که زندگی دوخواهر به نامهای داشا و کاتیا و عشق‌های آنان را به شکلی کاملا رمانتیک مطرح می‌کند.

از سالهای آغازین قرن بیستم تا انقلاب اکتبر 1917 زندگی مردم روسیه در تلاطم و التهاب است. سن پترزبورگ شروع داستان است. انحطاط و فساد بیداد می کند، اما هیئت حاکمه مدعی است که عدالت اجتماعی را حاکم کرده است. روسیه را آشوب‌های فراوان دربر می‌گیرد. بحران‌های کارگری1916  را به اکتبر 1917 و انقلاب متصل می‌کند. داستان‌های خانوادگی و رمانهایی از وضعیت زندگی مردم در دل این انقلاب‌ها سوژه نویسندگان شاخص روسی می‌شود و الکسی تولستوی یکی از برجستگان آنهاست. تولستوی روایت می‌کند که چگونه در گذر از رنج‌ها عشق دست نخورده می‌ماند، آنجا که پس از رسیدن ایوان ایلیچ که عاشق داشا(یکی از شخصیت‌های محوری داستان)است از زندان آلمان‌ها فرار می‌کند و پس از سالها دوری با او ازدواج می‌کند. تولستوی صحنه آرایی دل انگیزی از عشق این دو کرده است، آنجا که از زبان آنها می‌گوید:« سالها سپری خواهد شد؛‌ جنگ و انقلاب هم سپری خواهد شد؛ آنچه دست‌نخورده می‌ماند همان دل سرشار از عشق ماست.»
«من بارها مثال قصه های انقلاب اکتبر را گفته‌ام. یکی کتاب «گذر از رنجها»ی الکسی تولستوی است که فوق العاده است...اینها داستانهای انقلابی است». رهبر انقلاب که خیلی جدی رمانهای مربوط به انقلاب های جهان را خوانده است، این عبارات را درباره گذر از رنجها گفته است.

نقدی بر مستند دکترین شوک ساخته مت وایت‌کراس و مایکل وینترباتم

فیلم مستند دکترین شوک، مستندی است واقع گرایانه که به چگونگی تولید و بهره برداری سیاستمداران و اقتصاددانان برای برقراری نظام لیبرالیسم در رقابت با کمونیسم می پردازد و در این میان مردم به عنوان ابزاری در جهت مقاصد سیاست مدارانه صاحبان سرمایه در غرب درآمده و نقشی فزاینده در معامله گری های این گروه دارند. همچنین مقررات خاص بازار آزاد به عنوان الگوی مسلط اقتصادی و نقشی که در شکل گیری این پیکر سلطه جوی سودجو دارد، به عنوان مساله ای مهم در این فیلم نقش دارد.